ماسایوشی سان به احتیاط و میانه‌روی معروف نیست. دوران کاری بنیان‌گذار سافت‌بانک پر بوده از ریسک‌های عجیب و غریب، که هر کدام از قبلی دیوانه‌وارتر به نظر می‌رسیده‌اند. آخرین حرکت او، یعنی نقد کردن کل سهام ۵.۸ میلیارد دلاری خود در NVIDIA برای سرمایه‌گذاری تمام و کمال در هوش مصنوعی، روز سه‌شنبه دنیای تجارت را شگفت‌زده کرد، اما شاید نباید این‌طور می‌شد. در این مرحله، تعجب‌آورتر این است که سانِ ۶۸ ساله تمام دارایی خود را وسط میز نگذارد.
به یاد بیاورید که در اواخر دهه ۱۹۹۰، در بحبوحه حباب دات‌کام، دارایی خالص سان تا حدود ۷۸ میلیارد دلار در بهمن ۱۳۷۸ افزایش یافت و او را برای مدت کوتاهی به ثروتمندترین فرد جهان تبدیل کرد. سپس سقوط زشت دات‌کام در ماه‌های بعد از آن اتفاق افتاد. او شخصاً ۷۰ میلیارد دلار ضرر کرد – که در آن زمان، بزرگ‌ترین ضرر مالی توسط یک فرد در تاریخ بود – زیرا ارزش بازار سافت‌بانک ۹۸ درصد از ۱۸۰ میلیارد دلار به تنها ۲.۵ میلیارد دلار سقوط کرد.
اما در میان آن شرایط وحشتناک، سان کاری را انجام داد که به افسانه‌ای‌ترین سرمایه‌گذاری او تبدیل شد: سرمایه‌گذاری ۲۰ میلیون دلاری در علی‌بابا در سال ۱۳۷۹، تصمیمی که (طبق داستان‌ها) تنها پس از یک جلسه شش دقیقه‌ای با جک ما گرفته شد. این سهام در نهایت تا سال ۱۳۹۹ به ارزش ۱۵۰ میلیارد دلار رسید و او را به یکی از مشهورترین چهره‌های صنعت سرمایه‌گذاری خطرپذیر تبدیل کرد و بودجه بازگشت او را تأمین کرد.
موفقیت علی‌بابا اغلب باعث شده است که تشخیص اینکه سان چه زمانی بیش از حد در پای میز قمار مانده، دشوارتر شود. زمانی که سان برای راه‌اندازی اولین صندوق ویژن خود در سال ۱۳۹۶ به سرمایه نیاز داشت، برای جستجوی ۴۵ میلیارد دلار از صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان سعودی تردید نکرد – مدت‌ها قبل از اینکه گرفتن پول سعودی در سیلیکون ولی قابل قبول شود. پس از قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار، در مهر ۱۳۹۷، سان این قتل را “وحشتناک و عمیقاً تاسف‌بار” خواند، اما اصرار داشت که سافت‌بانک نمی‌تواند “به مردم سعودی پشت کند” و تعهد شرکت به مدیریت سرمایه پادشاهی را حفظ کرد. در واقع، صندوق ویژن اندکی پس از آن، معاملات خود را افزایش داد.
این خیلی خوب پیش نرفت. سرمایه‌گذاری بزرگ روی اوبر سال‌ها ضررهای کاغذی ایجاد کرد. سپس وی‌ورک از راه رسید. سان با اعتراض‌های معاونانش مخالفت کرد، “عاشق” آدام نویمان، بنیان‌گذار شرکت شد و پس از انجام چندین سرمایه‌گذاری قبلی در این شرکت، ارزش‌گذاری سرسام‌آور ۴۷ میلیارد دلاری را در اوایل سال ۱۳۹۸ به این شرکت اختصاص داد. اما برنامه‌های عرضه اولیه سهام وی‌ورک پس از انتشار یک پرونده S-1 به شدت مشکل‌دار، سقوط کرد. این شرکت هرگز به طور کامل بهبود نیافت – حتی پس از بیرون راندن نویمان و اعمال یک سری اقدامات ریاضتی – و در نهایت ۱۱.۵ میلیارد دلار ضرر سهام و ۲.۲ میلیارد دلار بدهی برای سافت‌بانک هزینه داشت. (گفته می‌شود که سان بعداً آن را “لکه‌ای در زندگی من” خواند.)
اما سان سال‌هاست که در حال بازگشت دیگری است و سه‌شنبه بدون شک به عنوان لحظه‌ای مهم در داستان تغییر و تحول او به یاد خواهد ماند. در واقع، احتمالاً به عنوان روزی به یاد آورده می‌شود که سافت‌بانک تمام ۳۲.۱ میلیون سهم NVIDIA خود را فروخت – نه برای متنوع کردن سرمایه‌گذاری‌های خود، بلکه برای دو برابر کردن سرمایه‌گذاری در جاهای دیگر، از جمله تعهد برنامه‌ریزی‌شده ۳۰ میلیارد دلاری به OpenAI و شرکت (آن‌طور که گزارش شده امیدوار است) در یک مرکز تولید هوش مصنوعی ۱ تریلیون دلاری در آریزونا.
اگر فروش این موقعیت هنوز هم باعث ناراحتی سان می‌شود، قابل درک است. سافت‌بانک با قیمت تقریباً ۱۸۱.۵۸ دلار به ازای هر سهم، تنها ۱۴ درصد پایین‌تر از بالاترین قیمت تاریخ NVIDIA یعنی ۲۱۲.۱۹ دلار از این سهم خارج شد، که نشان‌دهنده عملکرد خوبی است. این رقم به طرز چشمگیری به اوج ارزش‌گذاری برای چنین موقعیت بزرگی نزدیک است. با این حال، این حرکت نشان‌دهنده دومین خروج کامل سافت‌بانک از NVIDIA است و اولین مورد بسیار پرهزینه بود. (در سال ۱۳۹۸، سافت‌بانک سهام ۴ میلیارد دلاری خود را در این شرکت به قیمت ۳.۶ میلیارد دلار فروخت، سهامی که اکنون بیش از ۱۵۰ میلیارد دلار ارزش دارد.)
این اقدام بازار را نیز متزلزل کرد. تا زمان نگارش این مقاله، سهام NVIDIA پس از افشای این خبر تقریباً ۳ درصد کاهش یافته است، حتی در حالی که تحلیلگران تأکید می‌کنند که این فروش “نباید به عنوان یک موضع محتاطانه یا منفی در مورد Nvidia تلقی شود”، بلکه نشان‌دهنده نیاز سافت‌بانک به سرمایه برای اهداف هوش مصنوعی خود است.
وال استریت نمی‌تواند از این فکر دست بردارد: آیا سان چیزی را می‌بیند که دیگران نمی‌بینند؟ با توجه به سابقه او، شاید – و این ابهام تمام چیزی است که سرمایه‌گذاران باید بر اساس آن تصمیم بگیرند.
